17 aug Over het graf heen regeren

Doordenk de consequenties voor je partner, ex-partner, kinderen en stiefkinderen.

In de wet zijn vele zaken geregeld over erven. Vaak zien we dat de wetgeving achterloopt op de praktijk. Zeker in ‘ingewikkelde’ situaties waarbij een nieuw gezin wordt samengesteld met bijvoorbeeld een partner met 2 kinderen en een nieuwe partner met 2 eigen kinderen. Als deze partners met elkaar gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap met elkaar zijn aangegaan wordt door het erfrecht niet automatisch voorzien in hetgeen men zou verwachten. Zaken moeten uitgebreid worden beschreven zodat jullie als nieuwe partners elkaar niet onverzorgd achterlaat, maar de kinderen ook niet tekort doet.

(tekst gaat verder onder de foto)

In het kort: waarin voorziet de wet?
Zonder testament bepaalt de wet de volgorde waarin de erfgenamen worden opgeroepen. Er zijn 4 groepen in volgorde van belangrijkheid:
1) echtgenoot/geregistreerd partner en kinderen
2) ouders, broers en zussen
3) grootouders
4) overgrootouders

Zolang er in de eerste groep nog een erfgenaam is, komt de volgende groep niet aan bod.
Sinds 2003 krijgt de langstlevende alle bezittingen van de overledene. Kinderen moeten wachten met het opeisen van hun erfdeel totdat de achtergebleven echtgenoot of geregistreerd partner overlijdt. Het maakt hierbij niet uit of de langstlevende een ouder of stiefouder is.

Moet jouw kind ‘wachten’ op het overlijden van de nieuwe partner voordat hij/zij de erfenis in handen krijgt?
In ons voorbeeld waarbij in het nieuwe gezin één van de partners overlijdt, krijgt men, zonder testament, te maken met de wettelijke verdeling:
Jouw nieuwe partner en jouw 2 eigen kinderen krijgen een evenredig deel. In het geval dat jij bijvoorbeeld een huis bezit, wordt het huis verdeeld over deze 3 personen. Als één van de kinderen zijn/haar erfdeel ten gelde zou willen maken, betekent dit in de praktijk dat het huis wellicht verkocht zou moeten worden. Dat zou betekenen dat jouw partner bij jouw overlijden op straat kan komen te staan. Dit heeft de wetgever willen voorkomen en daarom is in de wet geregeld dat jouw partner (bij huwelijk of geregistreerd partnerschap) het vruchtgebruik krijgt van de woning en dat jouw kinderen hun erfdeel na jouw overlijden niet in handen krijgen. Hun erfdeel wordt omgerekend in geld. Dit bedrag is pas opeisbaar bij het overlijden van jouw nieuwe partner. Jouw kinderen komen dus pas erfrechtelijk aan bod als ook jouw nieuwe partner is overleden. De situatie is weer anders wanneer je niet bent getrouwd of geen geregistreerd partnerschap met je nieuwe partner hebt. Als je niet bent getrouwd en wel kinderen hebt en je geen testament hebt gemaakt, dan zijn jouw kinderen de enige erfgenamen en heeft jouw partner het nakijken.

Gaat de erfenis van mijn vader/moeder naar mijn stiefouder, stiefbroer/stiefzus?
Als jouw nieuwe partner sinds jouw overlijden het geld heeft opgemaakt, kan het zijn dat voor jouw kinderen geen of nog maar een kleine erfenis over is. Dat kán voor jouw kinderen onrechtvaardig voelen. Je kinderen kunnen zich hierdoor in feite ‘onterfd’ voelen, terwijl dat nooit jouw bedoeling (en wellicht ook niet dat van je nieuwe partner) is geweest. Hetzelfde gevoel van onrecht kan ontstaan als de stiefbroer(s) en/of stiefzus(sen) die nog in huis wonen bij de stiefouder, het erfdeel van jouw kinderen ‘gebruiken’.

Al deze regelgeving overziend is het heel begrijpelijk dat vele familieruzies ontstaan na het overlijden van een dierbare. Ook vervelende situaties met een kantonrechter komen helaas regelmatig voor. Laat jouw kinderen en partner niet onverzorgd achter en zorg dat iedereen weet wat daadwerkelijk uw bedoeling was.

Bespreek creatieve mogelijkheden met je stiefcoach en met de notaris
Om te voorkomen dat uw eigen kinderen ‘wachten’ op het overlijden van jouw nieuwe partner om hun erfdeel in handen te krijgen, is het bijvoorbeeld mogelijk om een percentage van hun deel van de erfenis in een legaat neer te leggen. Dit moet in een testament geregeld worden. Afhankelijk van de situatie kun je er ook voor kiezen de overwaarde van jouw huis al op papier te schenken aan jouw kinderen, die de overwaarde weer lenen aan jou als ouder, waardoor na jouw overlijden je kinderen geen erfbelasting meer hoeven te betalen. Ook kun je met je nieuwe partner kiezen voor het maken van huwelijkse voorwaarden om het vermogen gescheiden te houden.

Doordenk de consequenties na je overlijden
Er zijn vele mogelijkheden, maar even zoveel beweegredenen om het één óf het ander te doen. Iedereen is anders, ieder gezin is anders en ook de mate waarin je de wens hebt voor de ander en voor jouw kinderen te willen zorgen na overlijden. Bespreek hoe je het wilt regelen samen en laat je daarbij helpen door iemand die op de hoogte is van alle ins-and-outs.
Ik kan je helpen om de consequenties te doordenken en ik kan je begeleiden om jouw wensen in een stiefplan te vertalen. Een notaris kan vervolgens sneller en makkelijker aan de slag met het opstellen van een testament waarin jouw wensen vastgelegd worden. Zo weet je zeker dat jouw zaken vooraf grondig hebt besproken met je partner en goed hebt vastgelegd zoals je het ook écht bedoelde.

Altijd welkom voor een advies op maat bij Patrizia – Stief & Co Breda – patrizia@stiefenco.nl